'S lands wijs, 's lands eer: dat geldt ook voor Billy Elliot, nu deze musical in meer landen te zien is dan alleen Engeland. In Nederland hebben we het geluk dat de show in Scheveningen op een paar onderdelen na een exacte replica is van de Londense productie. In Rome is dat anders. Voor Billy Elliot fans van het eerste uur is dat in eerste instantie even slikken, maar nadat er driftig is vergeleken komt het moment dat erover kan worden nagedacht en groeit de bewondering voor het feit dat er niet alleen een andere voorstelling is neergezet, maar ook een show die van het begin tot het eind boeit en hetzelfde gevoel weet op te wekken als de originele Billy Elliot. Een voorstelling met mediterraanse 'soul'.
Billy Elliot in Italië: British steel met mediterraanse 'soul'â€
Billy Elliot ging op 5 mei van dit jaar in première in het theater Il Sistina in Rome en speelde daar tot en met 24 mei. De musical, geregisseerd door Massimo Romeo Piparo, kreeg een succesreprise in Rome van 1 tot en met 18 oktober en vanaf 23 oktober tot en met 7 februari 2016 zal de musical in een aantal andere Italiaanse steden te zien zijn. MusicalNieuws zag drie van de vier laatste voorstellingen in Rome. Voor ons was het, na Noorwegen en Denemarken, de derde productie van Billy Elliot die afwijkt van de originele versie.
Het decor is simpel en bestaat uit een grote wand aan de linkerkant van het podium, die dienst doet als muur van het buurthuis. De onderste panelen kunnen worden geopend, waarlangs losse panelen het podium op kunnen worden geschoven, zodat het podium verandert in het huis van de familie Elliot,
Michaels' slaapkamer en het toilet in het buurthuis. Achter op het podium, op enkele meters hoogte, loopt een rails, waarlangs de kamer van Billy het toneel op kan worden geschoven. De kamer is te bereiken via een wenteltrap, die ook op andere momenten, zoals tijdens 'Shine' ('Star' in het Italiaans) en 'Merry Christmas, Maggie Thatcher' ('Buon Natale, Maggie Thatcher'), wordt gebruikt. De prachtige belichting maakt het plaatje geheel compleet.
In het algemeen valt op dat er met meer drama, komedie en gebaren wordt gespeeld. Typisch mediterraans dus en dat maakt de show behoorlijk anders dan in het noorden. Het moment dat oma (gespeeld door Cristina Noci), die al wat meer neigt naar dementie, de brief met de uitslag van de auditie ontvangt wordt breed uitgespeeld door haar luid schreeuwend uit de zaal op te laten komen. Vervolgens een hoop misbaar als ze met haar mes op vader en zoon afloopt, compleet met kundige karatebewegingen. Veel drama en nogal over the top, maar het publiek vindt het prachtig en geeft oma een open doekje. Ook een open doekje voor Michael, als hij, na de 'notenkraker' met tutu en al het podium afloopt, vlak voor 'Dreamballet'. En hetzelfde geldt voor vader (Luca Biagini), nadat hij hoort dat Billy is toegelaten tot de Royal Ballet School. Zijn 'I Feel Good' (naar James Brown) valt goed in de smaak bij het publiek.
Waar de Engelsen nogal onderkoeld zijn, ook in hun humor, wordt het bij de Italianen dus meer zichtbaar in woord en gebaar. De tweede akte begint ook typisch Italiaans. Bijna de gehele hele cast loopt door de zaal om te collecteren, terwijl het publiek nog naar hun plek aan het lopen is, of nog iets te eten of te drinken haalt bij de verkopers in de zaal. Een heerlijke chaos waar je als noorderling toch ook wel met een grote lach naar kunt kijken.
Wat blijft is het verhaal. Hier echter een subtiele wijziging. Er is geen small boy en de tall boy, Kevin, heeft zijn naam (terug)gekregen. Als bij 'The Stars Look Down' ('Una Stella in Cielo') zijn vader hem uit het buurthuis komt halen, wordt het nummer stopgezet waardoor de situatie extra wordt geaccentueerd. En op het moment dat zijn vader een bijdrage levert aan de inzamelingsactie voor Billy's reis naar Londen is het Kevin die vader bij de hand neemt en 'dwingt' geld te geven aan zijn vriendje Billy. Heel subtiel deze wijziging, zonder één extra woord in het script, maar een mooie verwijzing naar het feit dat niet alleen mijnwerkers door de staking tegenover elkaar kwamen te staan, maar ook hun vrouwen en kinderen.
Die mijnwerkersstaking vormt de achtergrond waartegen het verhaal van Billy zich afspeelt: de droom die Billy heeft en die wordt geïllustreerd door het spelen met schaduwen. Waar Billy in de originele versie, vlak na 'Shine' met zijn schaduw speelt en een konijn en een vogel nadoet, ziet Billy in de Italiaanse versie plotseling de schaduw van een balletdanser die een aantal sprongen maakt. Die schaduw komt later terug, vlak voor 'Dreamballet' en verandert in een spiegelreflectie van de oudere Billy. Daarmee wordt 'Dreamballet' ook veel meer een droom, waarbij Billy's moeder ook nog in een spiegel is terug te zien.
Billy wordt op het moment gespeeld door de 14-jarige Alessandro Frola, die uit een goed nest komt. Zijn ouders leiden een dansschool in Parma en zijn oudere broer Francesco is onlangs benoemd tot eerste solodanser bij The National Ballet of Canada. Alessandro is klassiek geschoold en dat is duidelijk te merken tijdens 'Dreamballet' en 'Electricity' ('Pura Energia').
Iets minder spektakel maar prachtig uitgevoerde en hoge sprongen en een mooie pas de deux met oudere Billy. De lach verraadt dat hij plezier heeft maar laat ook zien dat het schijnbaar heel gemakkelijk gaat. Daar moeten echter uren van training aan vooraf gegaan zijn. Frola is danser van origine, maar ook zijn zang is prima verzorgd. Zijn spel kan op momenten nog wat worden verbeterd, zeker tijdens 'Angry Dance', waar de boosheid soms ver te zoeken is. Alles bij elkaar genomen echter een prestatie van formaat, zeker als je je bedenkt dat hij op dit moment alle shows speelt en de avondshow pas om 21:00 uur begint.
Tegenspeler Michael wordt gespeeld door Christian Roberto, een echte komediant. Hij kan zich helemaal uitleven tijdens 'Expressing Yourself' ('Dai, Fallo Per Te!') met zes boksers, die langzaam veranderen in ballerina's, in plaats van dansende jurken. Met een vertolking van Michael Jackson tot slot. Maar ook de tragiek van zijn rol zet hij prima neer.
Sabrina Marciano is een degelijke Mrs. Wilkinson en de hele show wordt ondersteund door een uitstekende cast. Wél jammer dat de acteur die normaal Mr. Braithwaite speelt momenteel geblesseerd is. Zijn rol werd overgenomen door een vrouw en dat haalt de kracht uit de meeste aspecten van deze rol. Ook een minpuntje is het feit dat Debbie wordt gespeeld door een volwassen actrice met een jeugdig uiterlijk. Het duidelijk geacteerde kinderstemmetje kan niet bekoren en doet denken aan het stemmetje van Calimero.
De choreografie (Roberto Croce) is aan de andere kant prachtig en altijd verrassend. Tijdens 'Solidarity' ('Siamo Tutti Qui') was het in eerste instantie wel even wennen aan een 'riverdance'-achtig intermezzo van politie en mijnwerkers, maar het kan en door de mooie belichting is het prachtig om te zien.
Al met al is de Italiaanse versie een hele interessante en boeiende voorstelling, waarbij vooral ook opvalt de liefde waarmee de show gemaakt is en het respect voor de originele versie. Los van het script en de muziek is alles anders. Dat wil niet zeggen dat alles geslaagd is, maar deze versie heeft een stukje 'couleur locale' gekregen die past bij de Italianen. Het verhaal blijft echter recht overeind staan.
Een noorderling zal zich af en toe wel verbazen over sommige locale gewoonten (zo zat er zondag kennelijk een celebrity in de zaal: de rij jongens die een selfie met hem wilden maken was oneindig lang en men ging gewoon door met fotograferen ook al werd er aangekondigd dat de show zou gaan beginnen) maar dat is ook precies wat een voorstelling in het buitenland ook zo leuk maakt. 'Rare jongens, die Romeinen?' In de tijd van Asterix en Obelix misschien nog wel, maar heden ten dage kun je alleen waardering tonen voor de manier waarop ze met Billy Elliot zijn omgegaan: met een stevige injectie mediterraanse 'soul' zonder de kern van de voorstelling aan te tasten.
Voor wie de komende maanden naar Noord Italië gaat: Billy Elliot van Peep Arrow Entertainment is nog tot en met 7 februari in diverse steden te zien.
Met speciale dank aan Massimo Romeo Piparo, Peep Arrow Entertainment en Teatro Il Sistina.
Mille grazie a Massimo Romeo Piparo, Peep Arrow Entertainment e Teatro Il Sistina.